علی محمدزاده/
اهالی قلعه وکیل‌آباد از بلاتکلیفی چندین ساله خود در خصوص تصمیم مدیریت شهری برای بهسازی این منطقه قدیمی شهر گلایه دارند.
پیش از پرداختن به این موضوع نگاهی به سابقه اقدام‌های انجام شده در سال‌های گذشته می‌تواند شرایط حاکم را بهتر بازگو نماید، چراکه به اعتقاد سکنه قلعه وکیل‌آباد دستاورد مدیریت شهری دریک دهه گذشته چیزی جز وعده نبوده است.
• آغاز ماجرای بهسازی
در سال۱۳۸۴ مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در خصوص بافت‌های فرسوده در کشور صادر و براساس آن عنوان شد ۲هزار و ۲۹۲ هکتار بافت فرسوده در مشهد وجود دارد. بدین ترتیب مشهد پس از کلانشهرهای تهران و تبریز مقام سوم را در زمینه حاشیه‌نشینی به خود اختصاص داده است.
از همان سال‌ها چند نقطه از مشهد هم به عنوان مناطق اولویت‌دار در صدر بهسازی بافت قرار گرفتند که ازآن جمله می‌توان به قلعه وکیل‌آباد و قلعه آبکوه اشاره کرد.
با مطرح شدن موضوع احیای بافت این منطقه، تصمیمات اولیه حکایت از اجرای طرح بهسازی در زمین‌های این محدوده به وسعت ۱۰۰ هکتار داشت که در دور سوم شورای شهر شرکتی هم به عنوان مجری طرح معرفی شد، اما با گذشت چند سال این طرح موفقیت آنچنانی در خرید املاک و اجرای طرح نداشت و عمر شورای سوم به پایان رسید.
شورای چهارم به دنبال نارضایتی اهالی وارد موضوع شد و در خرداد سال۹۵ تصمیم جدیدی در قالب طرحی شبیه طرح تفصیلی قلعه وکیل‌آباد اتخاذ کرد که براساس آن مقرر شد ۱۸ هکتار از وسعت ۲۳ هکتاری قلعه وکیل‌آباد آزاد شود که براساس این طرح تنها ۵ هکتار از حاشیه بولوار وکیل‌آباد به منظور اجرای طرح‌های مورد نظر باید حفظ می‌شد و در مابقی منطقه، شهروندان مجاز به ساخت وساز بودند.
با تمام این اوصاف در عمل، شورای چهارم هم نتوانست کاری از پیش ببرد و باز مباحثی چون طرح جامع و تفصیلی همه چیز را تحت تأثیر قرار داد و اهالی وکیل‌آباد زیر دیوار بلاتکلیفی نشستند تا شاید شورای پنجم کاری از پیش ببرد.
در دوره جدید مدیریت شهری برای آنکه تصمیمات متناسب با شرایط هر منطقه اتخاذ شود و به اصطلاح شیوه مدیریت یکجانبه را به شیوه تصمیم‌سازی مشارکتی با اهالی تبدیل نمایند، مقرر شد دفاتری با عنوان دفتر توسعه یا همان دفاتر تسهیل‌گری در هر منطقه تأسیس شود و مأموریت‌های مختلفی برای آن‌ها تعریف شد که اصلی‌ترین آن‌ها اعتمادسازی اهالی به مدیریت شهری و در نهایت تدوین سند توسعه محله است.
اما دراین بین باوجود تأکید مدیران شهری به اولویت‌دار بودن چند منطقه مانند آبکوه و وکیل‌آباد، ولی دفتر توسعه وکیل‌آباد یکی از آخرین دفاتر تأسیسی است و چند ماه بیشتر از زمان فعالیت آن نمی‌گذرد.
• اهالی متضرر از بی‌برنامگی مدیریت شهری
یکی از اهالی قلعه وکیل‌آباد می‌گوید: نتیجه مستقیم بی‌برنامگی مدیریت شهری و تغییر تصمیمات در ۱۵سال گذشته متضرر شدن غیرقابل جبران ساکنان این منطقه است.
محمدیان می‌افزاید: در سال‌های گذشته به بهانه اجرای یک پروژه بزرگ در مساحت ۱۰۰ هکتار به ما اجازه فروش و ساخت‌وساز املاکمان را ندادند، پس از چند سال که آن شرکت طرف قرارداد نتوانست کاری از پیش ببرد اعلام کردند طرح قبلی لغو شده و فقط املاک اطراف بولوار وکیل‌آباد به همین شکل می‌ماند و مابقی افراد اجازه ساخت‌وساز دارند.
او می‌افزاید: اولین ضرر ما این بود که با همین تعلل مدیران شهری هزینه ساخت‌وساز ما چند برابر شد و بسیاری از ما قادر به تأمین هزینه بهسازی خانه‌های خودمان نیستیم.
مرد میانسالی هم که به گفته خودش از قدیمی‌ترین ساکنان محله است، می‌گوید: در این سال‌ها برخوردی که با ما شده بسیار بدتر و توهین‌آمیزتر از افرادی بوده که شبانه زمین‌ها را غصب می‌کردند، چون اجازه فروش ملک خودمان را نداشتیم و یا اگر اجازه داشتیم برنامه‌ریزی‌های نامعلوم شهرداری موجب شده بود تا خریداران حاضر به پرداخت قیمت واقعی املاک ما نباشند، چون نمی‌دانستند سرانجام این کار چه می‌شود.
او که خود را محمود معرفی می‌کند، می‌افزاید: متأسفانه اتفاق‌هایی که سال‌ها پیش افتاد همه را نگران کرده است به طور مثال همان سال‌ها شرکت طرف قرارداد شهرداری املاک برخی اهالی را به قیمت‌های پایین خرید و بعد متوجه شدیم در زمان واگذاری به شهرداری ارزش افزوده املاک را تقاضا کرده و گویا هنوز هم با شهرداری مشکل دارد.
خانمی هم که از ساکنان قلعه وکیل‌آباد است، می‌گوید: به نظرم می‌خواهند ما را در بلاتکلیفی نگه دارند و کاری بکنند که خودمان خسته شویم و به هر قیمتی ملکمان را واگذار کنیم و از محله برویم وگرنه مدیرانی که کارهای بزرگ در شهر انجام می‌دهند آیا نمی‌توانستند مشکل یک محله کوچک مانند قلعه وکیل‌آباد را که کلاً چند کوچه بیشتر نیست، حل کنند.
جوانی از اهالی هم می‌گوید: شایعه‌های زیادی بین مردم مطرح است و چون هیچ‌گاه مدیران شهری با شفافیت مسائل را برای اهالی مطرح نکرده‌اند، مردم اعتمادی به وعده‌ها ندارند و تصور می‌کنند اصل ماجرا چیز دیگری است. مثلاً یکی می‌گوید اینجا یک پروژه گردشگری بزرگ ساخته می‌شود، دیگری می‌گوید می‌خواهند اینجا یک مجتمع بزرگ مسکونی بزنند و یکی از گران‌ترین محلات مشهد می‌شود.
• آخرین اظهارنظرهای مدیران شهری
چند روز پیش عضو کمیسیون مناطق پیرامونی و کم‌برخوردار شورای شهر مشهد با اشاره به ایجاد دفتر تسهیل‌گری منطقه وکیل‌آباد گفت: در یکی از بندهای این دفتر به سنددار کردن املاک اشاره شده، بنابراین دفتر تسهیل‌گری باید در این زمینه تلاش کند.
شهناز رمارم در گفت‌وگو با مشهدفوری در خصوص مشکل سنددار کردن زمین‌های مردم محله وکیل‌آباد، ساکنان این منطقه را دارای حقوق مکتسبه دانست و گفت: نمی‌توانیم به راحتی از حقوق مکتسبه آن‌ها چشم بپوشیم و بگوییم سند مادر به نام مالکان دولتی و سایر مدعیان فعلی مالکیت محله وکیل‌آباد است، بنابراین ما باید به ساکنان قدیمی وکیل‌آباد رسمیت بدهیم و آن را از اسکان غیررسمی و منطقه پیرامونی و کم‌برخوردار خارج کنیم. علاوه بر این هرکسی که دارای سند مالکیت است به شهرداری بیاید تا برای ساخت‌وساز ملکش مجوز صادر شود.
رمارم در واکنش به این مسئله که مردم این منطقه از نداشتن خدمات شهری گلایه‌مند هستند، تصریح کرد: تا کنار کال چهل‌بازه خدمات شهری ارائه و زباله‌ها جمع‌آوری و رفت و روب انجام می‌شود از این جهت حتی مناطق پیرامونی آن را هم پاک‌سازی کرده بودند شاید همزمان با بازدید من این پاک‌سازی‌ها بیشتر شده است، اما در این بازدید اهالی از اینکه خدمات شهری نامناسب است گلایه‌ای نداشتند، بلکه بیشتر از عدم صدور مجوز برای ساخت‌وساز گله‌مند بودند.
وی درخصوص احداث فضای سبز در زمینی که بخشی از آن در تملک شهرداری است، توضیح داد: فایل تفصیلی بخش‌هایی از منطقه با کاربری فضای سبز تعریف شده است، بخش‌هایی از آن نیز کاربری فرهنگی و ورزشی دارد که ابتدا باید کامل تملک شود بعد طرح توسعه شهری آماده اجرا شود همه این موارد بستگی به همکاری و همراهی ساکنان و مالکان آن محله و رفع تعارض مالکیت آنجا دارد.
محمدرضا کلایی، شهردار مشهد هم چند روز پیش در نشستی با مدیران دفاتر تسهیل‌گری محلات که با حضور رئیس شورای شهرمشهد، سرپرست معاونت اقتصادی و مدیرعامل سازمان بازآفرینی شهری شهرداری مشهد برگزار شد در خصوص مشکلات قلعه وکیل‌آباد و پیشنهادهای مطرح شده از سوی دفتر تسهیل‌گری این محله گفت: اکنون طرح تفصیلی این منطقه در حال طی کردن مسیر است که با تصویب آن توسط کمیسیون ماده ۵ شاهد گشایش‌های خوبی در قلعه وکیل آباد خواهیم بود.
• طرح تفصیلی کلید حل مشکلات
با تمام این اوصاف مدیر دفتر توسعه وکیل‌آباد ضمن مثبت خواندن نتیجه فعالیت‌های چند ماهه دفتر تسهیل‌گری در این محله می‌گوید: طرح تفصیلی محله آبکوه به تأیید شورای شهر رسیده و به محض اتمام فرایند تصویب آن در مراجع بالادستی، بخش عمده مشکلات اهالی منطقه برطرف می‌شود.
حسین اسعدی می‌افزاید: دفتر توسعه محله وکیل‌آباد از ابتدای سال جاری فعالیت خود را آغاز کرده و به سبب تلاش مجدانه عوامل و پشتیبانی مدیریت شهری از یک سو و همکاری قابل تقدیر اهالی از سوی دیگر خوشبختانه به نقطه قابل‌قبول طرفین رسیده‌ایم و این باور در همه ایجاد شده که هدف تغییر و بهبود شرایط فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی محله قدیمی وکیل‌آباد است.
او ادامه می‌دهد: در چند ماه گذشته فعالیت‌های دفتر توسعه در سه محور اجتماعی، اقتصادی و شهرسازی به موازات هم پیشرفته است و ضمن ایجاد اعتماد عمومی در بین اهالی، جلسه‌های متعددی با معتمدان محله برگزار و زمینه‌ها و توانایی‌های اهالی برای مشارکت شناسایی شده است.
از سوی دیگر پروژه‌هایی نیز تعریف شده تا بخشی از بهسازی منطقه آغاز شود که شامل بخش‌های متعددی از قبیل ایجاد فضای سبز است، ولی همچنان که یکی از دغدغه‌های اهالی مسئله سنددار کردن املاک است، جلسه‌های مختلفی با نهادهای دولتی و غیردولتی برگزار شده تا پیش از تصویب طرح تفصیلی در کمیسیون ماده ۵، تکلیف سند املاک قولنامه‌ای منطقه هم روشن شود.
اسعدی اظهار می‌کند: بر اساس شواهد موجود پیش‌بینی می‌کنیم قبل از پایان سال طرح تفصیلی منطقه به تصویب نهایی رسیده و قابلیت اجرا پیدا کند. در مرحله اول برنامه‌ریزی‌های لازم و نحوه بهسازی ۲۱ هکتار که بافت پر منطقه است در حال تدوین است، بنابراین امیدواریم سال آینده، سرآغاز تحولات بنیادی در قلعه وکیل‌آباد باشد.
نظر شما